Docent

Basiscompetenties

Kunskapsskolan gaan uit van 1 leraar per 20 leerlingen. Elke leerling krijgt te maken met zo'n 8 tot 10 docenten in een leerjaar en daarnaast met alle andere docenten in hun rol als general coach. Iedere docent heeft namelijk 3 kerntaken. Hij is niet alleen vakdocent, maar ook personal coach van een groep van 15-20 leerlingen én hij fungeert als general coach: alle leerlingen kunnen op elk moment van de dag iedere leraar aanspreken met vragen. Ook de directeur vervult regelmatig binnen zijn school de rol van general coach voor leerlingen. De leraar als gids dus. Een sterke attitude om kinderen die hulp nodig hebben te willen helpen, hoort dan ook in de basiscompetenties van iedere docent van een Kunskapsskolan.

Taken
Een docent op de Kunskapsskolan is overdag gemiddeld 20% van zijn tijd bezig met instructie, 50% met het geven van workshops/projecten (daarover heb je tweewekelijks overleg met collega's), 20% met coaching en 10% met zijn rol als general coach.

Salaris
Docenten die het als personal/general coach en vakdocent volgens de directie én de ouders en leerlingen goed doen, krijgen meer betaald. Je basissalaris is gebaseerd op je opleiding (meestal universitair) en de inschatting wat je kunt betekenen voor het realiseren van de doelstellingen van de school en het team.

Hechte band
Binnen Kunskapsskolan brengen leraren en leerlingen veel tijd met elkaar door. Naast de onderwijstijd eten ze ook regelmatig samen. Er ontstaat er een hechte onderlinge band, een fijne, rustige sociale omgeving waarin ook de minder sterke leerlingen en leerlingen met speciale onderwijsbehoeften zich veilig voelen.

Werkomgeving
Een docentenkamer zoals in Nederland is op deze school een onbekend fenomeen. Voor docenten is er alleen een aparte ruimte met chaotisch ogende werkplekken beschikbaar.

 

Pauzeren doe je op andere plekken binnen of buiten het gebouw. De ene keer met collega's, dan weer alleen of met een mentorleerling. Je kunt het ook zeggen: in de tijd dat je op school bent,- die is dus korter dan in ons land - ben je altijd bezig met het creëren en coachen van leersituaties voor je leerlingen. Je kijkt nooit bewust een andere kant uit als een leerling om hulp vraagt.

 

Scholing

De scholing van docenten kent drie niveaus en is verplicht: basis, senior en master. Ook heeft het bereikte niveau invloed op je salaris.  Een nieuwe directeur van elke school in Zweden moet binnen 6 maanden gestart zijn  met een universitaire opleiding over de gewenste competenties van een rector.

Werkweek
Een leraar op deze scholen werkt veertig uur per week. 22,5 uur zijn leerlinggebonden uren, 5 uur mentoraat en 12,5 uur voor andere taken. Deze leraren besteden 30% meer tijd met hun leerlingen dan leraren op niet-Kunskapsskolan scholen. Sommige senior-docenten houden zich bezig met het ontwikkelen van lesmateriaal en het coachen van jonge deelnemers (1,2 %). Je kunt als docent je deskundigheid ook inzetten door content voor leerlingen van alle Kunskapsskolan te ontwikkelen. De gemiddelde leeftijd van een docent op de door ons bezochte scholen was plm. 35 jaar. Dat heeft ook te maken met het gegeven dat het hier om een betrekkelijk nieuw concept gaat, dat eerder jongere docenten zal aanspreken.

 

Een centrale rol in de planning van de leerstof neemt het (papieren) logboek in.

 

Docentengedrag

Er zijn, samen met docenten, rubrics ontwikkeld waarin gewenst docentengedrag staat beschreven. Een directeur vatte die rubrics in de volgende opdrachten voor elke docent samen:

 

1. Doe het! Wees proactief en wacht niet af

2. Doe alles met kwaliteit

3. Maak ouders en leerlingen bewust van de geformuleerde kwaliteitseisen

4. Hulp bieden is je basishouding

5. Zorg samen met je collega's dat elke leerling steeds aan de slag is

6. Kijk bij elkaar en zoek samen naar oplossingen om de doelen te bereiken

7. Voorkom stress, want dan ga je meestal harder werken aan de dingen die je al doet en sta je niet open voor andere oplossingen.

 

Vakantie(werk)

Vanwege de veertigurige werkweek hebben leraren minder lang grote vakantie. 2 weken tijdens die vakantie worden ze ingezet om gezamenlijk te werken aan de kwaliteit en aanpassing van de content. Leraren krijgen alle ruimte om deze naar eigen inzicht aan te vullen. Deze content wordt overigens op nationaal niveau door zo’n twintig FTE leraren ontwikkeld en up to date gehouden. Die leraar mag vervolgens rekenen op een heldere structuur en beschreven handleidingen en niveaus over de verschillende werkvormen, die een rol spelen. Leraren geven aan dat laatste heel prettig te vinden.

 

Geen lesuitval

Uitval van lessen is in dit systeem schier onmogelijk. Dat heeft recentelijk bijvoorbeeld de grote orkaan in New York bewezen. Op de portal van de Amerikaanse Kunskapsskolan was te volgen hoe leerlingen daar thuis hebben doorgewerkt en docenten hun werk via Skype en mail volgden en begeleidden.

 

Selectie
Een zorg van de schoolleiding is het vinden van de juiste leraren. Ze zoekt leraren die niet in de eerste plaats vakdocent zijn, maar die over de juiste sociale vaardigheden beschikken, de visie van de school onderschrijven en het woord ‘help’ met een hoofdletter schrijven. Je mag nooit tegen een leerlingen zeggen: ‘Ik kan je niet helpen’. De opmerking: ‘Die leerling voert niets uit!’ is verraad aan de pedagogische visie. Het gaat om de vraag: ‘Heeft die leerling voldoende bagage om zijn doelen te halen en hoe zorgen wij ervoor dat hem dat vervolgens gaat lukken?’ Die leraar mag vervolgens rekenen op een heldere structuur en beschreven handleidingen en niveaus over de verschillende werkvormen die een rol spelen. Docenten geven aan dat laatste heel prettig te vinden.

Overigens is het lerarentekort en het imago van de leraren in Zweden vergelijkbaar met de Nederlandse situatie.

 'We willen geen docenten die wel van hun vak wiskunde houden
 maar niet van kinderen'