Kunskapsskolan


Op dit blog vind je onder de buttons 'Beeld & Geluid' en 'Links' ook veel informatie over het succesvolle concept van de Kunskapsskolan in Zweden en inmiddels ook Engeland, Amerika en binnenkort India.

Het concept is uitgewerkt in het KED programma

 
(door op de KED-site op de verschillende onderdelen van deze cirkel te klikken, krijg je per onderdeel meer informatie)
 
Ervaringen
Hieronder staan de bevindingen van de Limburg-delegatie over dat concept bij haar bezoek aan deze scholen in Stockholm in november 2012.
 
'Iedereen is anders en leert dus ook anders.' 'Modern, resultaatgericht onderwijs is een combinatie van persoonlijke leerroutes, mogelijk gemaakt door een goede online leeromgeving (een webportal) , een uitstekende planning en face to face-contacten die er toe doen tussen de leerling, de docent en vooral de coach/mentor.' Deze twee vertrekpunten vormen, naast bewuste keuzes in de huisvesting, het geheim achter de succesvolle formule van de Kunskapsskolan. Want dat deze aanpak in elk geval in Zweden werkt, onderstreepte ook de onderwijsinspectie op de laatste dag van ons bezoek. De Kunskapsskolan in Zweden behoren meestal tot de beste van hun regio en zelfs landelijk steken een aantal er fors bovenuit. We beschrijven het concept aan de hand van een dagindeling.
 
Per leerjaar vormen enkele docenten een vast team. Dat komt elke ochtend tussen 8.00 uur en 8.20 uur bij elkaar om de belangrijkste aandachtspunten van de nieuwe dag te bepreken. De schooldag voor de 350- 400 leerlingen begint om 8.20 uur in de heterogene mentorgroep. Samen wordt naar het journaal gekeken en nieuwsonderwerpen worden besproken. Ook neemt de mentor met leerlingen hun dagplanning door en tekent die af. Die momenten gebruikt hij om zijn leerlingen te volgen. Kunnen ze hun vrijheid, in het stellen van leerdoelen en het plannen van hun leerproces om die doelen op tijd te halen, nog steeds aan? Hij stuurt bij indien nodig en daarnaast voert hij veel individuele gesprekken met zijn leerlingen. Het was prachtig te zien hoe op de bezochte scholen de hele dag docenten/mentoren en leerlingen op alle plekken in de school echt met elkaar in gesprek waren.

Rooster
In de ochtend staat in het steeds wisselende rooster  (waarvoor de directeur verantwoordelijk is) een lesblok gepland. Als leerling plan je de deelname aan zo'n blok in je dagrooster. De ene keer kan dat een van de talen zijn (Engels, Zweeds, Duits, Spaans), de andere keer bijvoorbeeld een bèta- of gammavak. Of een blok over een onderwerp waarin je nog onvoldoende stappen hebt gezet of waarbij je moeite met een bepaald onderdeel hebt.

Curriculum
In Zweden is er per vak sprake van een nationaal curriculum, waarbij elk vak opgedeeld is in 36 stappen. http://bit.ly/SO6yPP 
Per stap van elk vak wordt digitaal vastgelegd of je die hebt gehaald. Je werkt zelfstandig of binnen kleine groepen samen aan de inhoud van zo'n stap. Aan het begin bepaalt per vak een soort assesment je startniveau.
In de middaguren staat steeds een project/workshop gepland, waarin een onderwerp vanuit meerdere leergebieden wordt aangevlogen. De tijd tussen de dagopening, het lesblok en het projectblok plan je zelf in, inclusief de daarvoor geschikte ruimte/werkplek. Die keuze is mede gebaseerd op je persoonlijke doelen en leerstrategieën. En dat alles in overleg met je mentor. Op de bezochte scholen zagen we op elk moment van de dag leraren een soort college of workshop geven of op een van de talrijke plekken in het gebouw een coachgesprek met een leerling houden. De ene keer in de aula, de andere keer in een afgesloten, maar transparante ruimte en dan weer onder het eten van een gezamenlijke maaltijd.


Learning Portal
Al het lesmateriaal vind je als docent, leerling en ouder in de online beschikbare Learning Portal.
(
http://bit.ly/TR00hg)  Anytime (24/7), anywhere, any place is het devies van het portal. Het is de omgeving waarop precies staat aangegeven wat de leerdoelen zijn, welke hulpbronnen beschikbaar zijn en op welke manier het thema afgerond moet worden. Altijd d.m.v. een presentatie en een evaluatie. Tussendoor met veel ruimte voor zelfstudie, maar ook verplichte ontmoetingen met andere leerlingen en leraren. Positief vonden we dat heel helder was geformuleerd wat je moest kunnen/kennen om de volgende stap te mogen maken.

Over de traditionele vormgeving van de portal (vaak een Wordachtig document met een illustratie) waren we minder enthousiast. Daarin zijn we in ons land met Wikiwijs, VO-content en materiaal van bijvoorbeeld Kennisnet verder. Als leeromgeving leek de portal op wat Kennisnet in Nederland heeft ontwikkeld voor toptalenten (het project
'Ruimte voor Talent'
) en dat met ondersteuning van o.a. enkele Limburgse scholen ook beschikbaar is/komt voor het reguliere VO.

ICT is aanwezig. Het is een vanzelfsprekende faciliteit. Maar scholen verschillen in de verhouding devices per leerling. Er zijn scholen die 1:1 hanteren, maar ook scholen die 1:5 voldoende vinden. BYOD (Bring Your Own Device) is een veel geziene oplossing, vooral vanwege kostenoverwegingen.

Een positief neveneffect: elke leerling ondergaat een persoonlijke leerroute en alleen als jij dat wilt, deel je resultaten met medeleerlingen. Daardoor vervalt de groepsdruk om te moeten of juist niet te mogen presteren.
 
 

Gedrag
Wat zichtbaar fijn werkte, was dat iedereen zich bewust leek van het gewenste gedrag, gekoppeld aan de taak en de plek. Ben je met een geplande taak bezig, dan doe je dat op een rustige manier en dat geldt ook voor je deelname aan lesblokken of workshops. En in stilteruimtes is het ook echt stil. Pauzeren, chillen, bewegen of gamen doe je op die plekken en momenten die daarvoor in je dagplanning gereserveerd zijn. Ook dat levert een grote bijdrage aan de gesignaleerde intrinsieke motivatie, relaxte sfeer en het taakbewustzijn van zowel leerlingen als docenten.
 
 
  
 
Onderwijstijd 
Zweden kent 178 verplichte lesdagen en 24,5 klokuur les per week. Dat zijn de twee verplichtingen m.b.t. onderwijstijd die zo uitkomt op 872,2 klokuren per jaar.

Management
Elke Kunskapsskolan kent een platte organisatie. Er is geen MT-tussenlaag. De directeur stuurt het team van de 20 docenten aan en legt verantwoording af aan het centrale bestuursbureau.


Tweede van links Katarina Aström met haar gepassioneerde docententeam

Special needs
In de wijk Hägersten bezochten we ook een school ‘for children with special needs’. De directeur Katarina Aström (meewerkend voorvrouw) verwelkomde ons met de woorden: ‘Welkom in ons huis.’ Enigszins beduusd namen we in dit huis met veel kleine kamers cq werkruimtes vervolgens kennis van de leraar-leerling ratio. Er zitten in totaal 28 leerlingen (max. is 30), verdeeld over drie groepen, die zich mogen verheugen op authentieke en gepassioneerde aandacht van 12 begeleiders van wie zes docenten en evenveel pedagogen. Ook hier weer 12 FTE.  Het werd een bevlogen en aanstekelijk verhaal van een vrouw die eerder moeder was dan schoolleider (32 jaar ervaring). Zowel naar haar leraren als naar haar leerlingen.



De twee belangrijkste ervaringen die leerlingen er volgens haar moeten hebben zijn: ‘We like them’ en ‘we believe in them’. Vanuit een holistische benadering geeft haar team invulling aan hun missie. Relatie, vertrouwen, Help, houden van, en een leraar is niet op de eerste plaats een vakdocent maar coach, zijn net als in de grotere K-scholen kernprincipes die iedereen uitdraagt en tot successen leidt bij leerlingen. 'Onze kernopdracht is misschien wel: hoe redden we levens?' Als de leerlingen voor het eerst naar deze school komen, zijn het echte drop-outs. Vooral de problematiek onder meisjes neemt in deze doelgroep fors toe. Ze uiten hun echte problemen moeilijk en kiezen dan voor zelfpijniging, anorexia en zelfs zelfmoordpogingen om aandacht te vragen.
De begeleiders werken altijd vanuit de 'hier en nu- situatie', om vervolgens de kinderen zo te coachen dat ze tools ontwikkelen om samen met anderen in de maatschappij te functioneren. Katarina verlangt van haar teamleden dat ze extreem flexibel zijn en echt van deze kids houden. Dat is belangrijker voor haar dan specifieke vakkennis.
Katarina en haar team werken niet alleen aan het vertrouwen van de leerlingen, maar ook aan dat van hun ouders, want die hebben meestal een slechte relatie met scholen achter de rug, omdat die niet de kennis en kunde hadden om met de problematiek van hun kinderen om te gaan. Oud-leerlingen geven vooral terug dat ze geleerd hebben zich anders te gedragen, anders te leren denken en in zichzelf te geloven.

Samenhang
Opvallend is dat wij heel veel onderdelen van het concept op verschillende plekken in Nederland herkennen en ook al toepassen, maar nergens zo in samenhang en systematisch als hier. En daar zit de kracht. Integraal bij elkaar brengen wat goed is en daar samenhang en systeem in aanbrengen ondersteund door een krachtige visie is wellicht het devies voor Nederland. Het vergt wel wat moed en richting om die schouders eronder te zetten. Maar het is zoals Anders Bauer van Kunskapsskolan zei: ‘Only the imagination sets the limits.’

Inspectie
Op de laatste dag bezochten we de inspectie en die kwam tot de conclusie dat de bezochte Kunskapsskolan tot de beste scholen van Zweden behoren met een bijzonder hoog onderwijsrendement. De inspectie gaf aan dat Zweden naast de reguliere scholen ook erg veel privaatscholen kent. Alleen al afgelopen jaar kreeg de inspectie meer dan 700 aanvragen voor een nieuwe vorm van privéonderwijs. Ook Kunskapsskolan is daar een voorbeeld van. De school wordt bedrijfsmatig gerund en winst maken is een van de opdrachten van de eigenaren/oprichters aan de directies. Alleen wordt bij de Kunskapsskolan die winst weer geïnvesteerd in onderwijs en gaat die (nog?) niet naar de aandeelhouders.  
 
 
Algemene informatie over de Zweedse onderwijsinspectie (Skolverket.se):
Er zijn twee soorten onderwijsinspecties:
- National Agency for Education helpt scholen om zich onhoudelijk verder te ontwikkelen.
- De toezichthoudende inspectie. Die bezoekt elk jaar 1000 van de 6000 Zweedse scholen en komt dus 1x per 5 jaar langs. Dat gebeurt met een team van inspecteurs met elk een eigen aandachtsveld (juridisch, onderwijskundig, organisatie, etc.). Alle resultaten zijn net als in ons land online op te vragen. Deze inspectieteams geven na elk bezoek een persbericht uit, waarin ook de tekortkomingen staan opgesomd. Dat zorgt voor nogal wat onrust bij scholen, ouders en lokale politici.
 
Als de inspectie een tekortkoming signaleert, vertelt ze niet hoe het anders moet, maar verwijst ze naar good practice op andere Zweedse scholen. Binnen een paar maanden moet zichtbaar zijn dat er aan die tekortkomingen effectief is gewerkt. Van bovenaf wordt op detailniveau aangegeven hoeveel tijd per vak aan elk onderdeel van het nationaal curriculum minimaal besteed moet worden. Slechte docenten kunnen uiteindelijk hun licentie verliezen.
 
De Zweedse inspectie heeft een onderzoek gedaan naar wat een school een goede, effectieve school maakt met hoge onderwijsrendementen. De uitkomst:
1. Hoge verwachtingen van kinderen
2. De competenties van de docenten
3. Het monitoren en evalueren van de resultaten
4. Onderwijskundig leiderschap
5. Veiligheid
  
 
 
 
 




 
 


























Geen opmerkingen:

Een reactie posten